Voor de inspiratie voor dit artikel bedank ik Arnout Hauben. In de serie Dwars door de Middellandse Zee reist hij van Gibraltar naar Jerusalem. Eén van de tussenstops is Menorca, en het stadje Mahon. En volgens de legende komt daar onze meest populaire saus vandaan: Mahonaise – de oorsprong van mayonaise. Reden genoeg om eens in detail uit te zoeken hoe dat nu zit.
Vele mensen schrikken ervoor terug om zelf mayonaise te maken. Uit schrik “dat hij niet pakt”. Dat hij niet dik wordt. Daarom heb ik hier een eenvoudig basisrecept met een staafmixer toegevoegd dat niet kan mislukken. Probeer het één keer zelf, en koop nooit meer mayonaise in de winkel.
Eenvoudige mayonaise met de staafmixer
Equipment
- staafmixer
Ingrediënten
- 1 ei
- 1 theelepel citroensap
- 1 theelepel wijnazijn
- 1 theelepel mosterd
- 1 theelepel water
- 250 ml olie neutrale olie
- peper
- zout
Instructies
- Doe het ei, citroensap, wijnazijn, water, mosterd en kruiden in een kom voor een staafmixer. Dat is zo een hoge kom waar de staafmixer net in past.
- Giet dan de olie bij de andere ingrediënten.
- Zet de staafmixer op de bodem, en zorg dat het eigeel onder de mixer zit.
- Hou de staafmixer op de bodem en mix op de laagste stand. Langzaam gaat de consistentie van onderuit in mayonaise veranderen.
- Beweeg na een tijdje de staafmixer voorzichtig op en neer, tot alle vloeistof in mayonaise veranderd is.
Over Mahonaise – de oorsprong van Mayonaise
Voor de oorspong van mayonaise (volgens de legende) moeten we naar Maó – Mahon, de hoofdstad van Menorca. Dit is het kleine broertje of zusje van het veel bekendere Mallorca. De witte saus uit Mahon is eigenlijk het resultaat van de slag om Maó op 20 mei 1756. De Fransen versloegen de Britten in de heerschap om dit strategisch gelegen eiland. Dat moest gevierd worden! Maar de kok had niet de ingrediënten voor een klassieke roomsaus. Dus moest hij improviseren en maakte met eieren en olie een alternatieve witte saus.
Die “Mahonesa”, de saus uit Mahon viel bijzonder in de smaak. Terug in Frankrijk verscheen ze ook daar op het menu, verbasterd als “mayonnaise” (in het Frans met een dubbele n!). Vandaar uit veroverde ze dan de wereld en werd mayonaise in het Nederlands. Of kortweg mayo. Dit is het meest aannemelijke verhaal over Mahonaise – de oorsprong van mayonaise.
In het Spaans is de oorspronkelijke benaming overigens nog bekender. Daar worden zowel de benamingen mayonesa als mahonesa gebruikt. In Spanje zullen ze ook niet graag horen dat dit een Franse saus is. De oorsprong ligt immers op Spaans grondgebied. Bovendien zeggen velen dat dit lokale recept daar al lang bestond, en dat de Fransen het gewoonweg overgenomen hebben.
Er zijn overigens wel aanwijzingen dat een op zijn minst soortgelijke saus al door de Romeinen werd gemaakt. De Romeinse letterkundige Plinius beschrijft in de eerste eeuw na Christus al een saus die verdacht veel weg heeft van mayonaise. Hij noemde het aioli. Dus volledig uit het niets zal die overwinningssaus uit 1756 ook wel niet ontstaan zijn.
Lees meer over de oorsprong van mayonaise
Meer info over de herkomst van mayonaise vind je in de volgende artikels:
- Wikipedia
- Mayonaise: een saus met een geschiedenis (Vandemoortele)
- Mayonaise, een oorlogssaus (historiek.net)
- De geschiedenis van de Spaanse mayonaise of “mayonesa” en “mahonesa”
- Zelf verse mayonaise maken: recept dat nooit mislukt (hoewerktdat.be)
Over Mayonaise met de staafmixer
Een paar eeuwen geleden bestonden er natuurlijk nog geen staafmixers. Toen moest alles nog met de hand geklopt worden. Om geschifte of lopende saus te vermijden moest je heel voorzichtig de olie aan het ei en de smaakdragers toevoegen. Druppel per druppel zo te zeggen.
Maar sinds de staafmixer kan eigenlijk iedereen mayonaise maken. Het is eenvoudig, kan niet mislukken en je moet er geen kok voor zijn! En in vijf minuten is het klaar. 10 minuten als je er dan nog de afwas bijrekent. Er is dus echt geen reden meer om deze lekkere saus in de winkel of supermarkt te kopen. Weet wat je eet en beleef er meer plezier aan!
Varieer met de ingrediënten voor Mahonaise!
Naast het obligate ei en de olie zijn de klassieke smaakmakers citroensap, azijn en mosterd. Daar kan je mee variëren naar eigen smaak en voorkeur. Peper en zout horen er natuurlijk ook bij. Sommige mensen doen er ook suiker bij om de azijnsmaak te neutraliseren.
Ik gebruik graag witte wijn azijn om mijn mayonaise op smaak te brengen. Maar je kan ook met andere smaken of zuivere azijn werken om de smaak te vinden die het best bij je past. Of variëren al naargelang wat je in huis hebt natuurlijk.
Ik hou wel van een citroensmaak. Lekker fris! Heb ik verse citroenen in huis dan gebruik ik die. Maar citroensap of limoensap uit een flesje doet even goed zijn job.
Wat met het wit van ei? In de oorspronkelijke bereidingswijze wordt enkel het eigeel gebruikt. Maar dan stelt zich natuurlijk direct de vraag wat te doen met het eiwit. Daarmee kan je natuurlijk ook veel lekkers maken. Maar als je de staafmixer gebruikt kan je het jezelf evengoed gemakkelijk maken en het ei volledig gebruiken. Dus zowel het eigeel als het eiwit.
Het is wel belangrijk dat je verse eieren gebruikt! Vermits het een koude bereiding is worden eventuele salmonella niet gekookt of gebakken. Risicopatiënten en zwanger vrouwen moeten bijgevolg ook wel een beetje opletten.
Een voordeel van zelf maken is ook dat je net zoveel kan maken als je nodig hebt. De hoeveelheid is ook belangrijk omdat je zelfgemaakte mayonaise maar ongeveer een weekje kan bewaren in de koelkast. En weggooien is natuurlijk ook zonde.
Een exotische variante op Mayonaise – de oorsprong van mayonaise
Breng je graag een vleugje exotiek in je mayo? Probeer dan zekere eens deze wasabi-gember mayonaise. Zonder dominant te worden geeft deze kruiding een aangename extra dimensie aan je klassieke mayonaise.
Wat eet je bij mayonaise? Of omgekeerd.
Natuurlijk horen friet en mayonaise bij elkaar zoals Peppi en Kokki. Geen friet zonder mayonaise! Maar ook op gerechtenweb.blog hebben we vele recepten die nog veel beter smaken met een zelfgemaakte mayonaise:
- aspergo tonnato.
- Witloof rucola salade met bloedworst.
- Eenvoudige aardappel eiersalade.
- Gerookte kip met avocado.
- Gezonde Griekse pasta salade.
Overigens, ik durf dat ook gewoon op mijn boterham smeren als alternatief voor boter. Heerlijk met een lekker stukje kaas!
De Engelstalige versie van alle recepten op gerechtenweb vind je op surprising.recipes.
0 reacties op “Mahonaise – de oorsprong van mayonaise”Voeg die van jou toe →